Ăn kiêng đã là một thuật ngữ khá phổ biến hiện nay, đặc biệt là với người trưởng thành muốn giảm cân. Nếu bạn từng là một người ăn kiêng, chắc hẳn bạn đã nghe đến việc cắt carbs hoặc ngừng ăn carbs.
Vậy điều này có nghĩa là gì? Chúng tác động gì đến việc giảm cân và cơ thể của chúng ta sẽ như thế nào nếu cắt carb? Cùng 25 FIT tìm hiểu nhé.
Trước tiên, chúng ta hãy nói về carbs. Carbs là một chất dinh dưỡng cơ bản mà chúng ta sử dụng để chuyển hóa thành glucose, hoặc đường trong máu, tạo ra năng lượng cho cơ thể hoạt động. Nếu bình thường, khẩu phần ăn của bạn chứa nhiều carb (tinh bột, đường,...) đặc biệt là carbs xấu, lượng calo trong cơ thể sẽ dư thừa, rất khó để giảm cân.
Hiện nay, có rất nhiều chế độ ăn kiêng hạn chế carb, như keto và giai đoạn đầu của chế độ ăn kiêng Atkins, kích hoạt cơ thể bạn vào trạng thái ketosis về dinh dưỡng. Ketosis là trạng thái trao đổi chất khi cơ thể bạn sử dụng chất béo để tạo năng lượng thay vì glucose. Khi đó, gan của bạn bắt đầu tạo ra xeton - một loại nhiên liệu để cơ thể bạn hoạt động khi nó không có đủ đường để hoạt động - bằng cách phân hủy chất béo.
Trên lý thuyết, quá trình phân hủy chất béo này sẽ giúp giảm mỡ thừa, và giảm cân. Đó là lý do vì sao việc cắt giảm lượng carb nạp vào được lựa chọn để giảm cân. Tuy nhiên, điều này có hoàn toàn tốt?
Một chế độ ketosis dinh dưỡng - ăn kiêng cực ít carbs sẽ giới hạn lượng carbs của bạn ở mức dưới 10% tổng lượng dinh dưỡng đa lượng (gồm carbs, chất béo và protein). Điều đó có nghĩa là bạn cần 20 đến 50 gam carbs mỗi ngày. Còn đối với chế độ ăn kiêng low-carb thông thường, lượng carb sẽ chiếm dưới 26% lượng dinh dưỡng nạp vào cơ thể, tương đương 130 gram.
Dẫu vậy, theo các chuyên gia, bạn không nên cắt carbs hoàn toàn khi thực hiện các chế độ ăn kiêng vì sẽ gây ra một số tác động phụ cho sức khỏe như: lo âu, suy giảm trí nhớ, mệt mỏi,...
Việc ngừng ăn carbs đột ngột sẽ khiến bạn giảm cân. Tuy nhiên, lúc đầu nó chủ yếu là trọng lượng nước của cơ thể. Điều này chủ yếu là do việc cắt giảm carbs sẽ xóa sạch lượng glycogen (một chất giúp cơ thể giữ nước) dự trữ trong cơ bắp của bạn. Và khi bạn bắt đầu ăn lại carbs, trọng lượng nước sẽ quay trở lại ngay. Phải mất từ 2 đến 3 tuần để ketosis tái khởi động và bắt đầu đốt cháy chất béo.
Quá trình cắt carb khi Ketosis có thể dẫn đến suy nhược, mệt mỏi, chóng mặt và đau đầu, giống như các triệu chứng cúm. Ngoài ra, các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn cũng có thể xảy ra, chẳng hạn như đau dạ dày, buồn nôn và nôn. Một số bác sĩ cho rằng nguyên nhân là do cơ thể không nhận đủ chất dinh dưỡng từ trái cây, đậu, rau và ngũ cốc nguyên hạt - những thực phẩm không được phép hoặc bị hạn chế nghiêm ngặt theo chế độ ăn keto.
Bạn có thể cảm thấy hay quên, thiếu tập trung khi lúc này cơ thể đang cố gắng duy trì mức đường huyết bình thường. Ban đầu cũng sẽ có thể khó ngủ. Bạn cũng cảm thấy rất mệt mỏi, điều này sẽ khiến não của bạn thậm chí còn “đờ đẫn” trong một thời gian.
Chế độ ăn kiêng siêu ít carb sẽ làm giảm lượng đường trong máu của bạn. Mặc dù điều này có thể hữu ích nếu bạn bị tiểu đường. Nhưng trong quá trình Ketosis thực sự, hạ đường huyết là một nguy cơ. Điều này xảy ra khi lượng đường trong máu của bạn giảm xuống quá thấp.
Cách điều trị cần thiết là nạp vào 15 gam carbs để tăng lượng đường trong máu lên. Nếu nó vẫn còn quá thấp sau 15 phút, bạn sẽ cần thêm 15 gram nữa. Nếu bạn bị tiểu đường, hãy kiểm tra lượng đường của bạn thường xuyên và nhớ rằng bạn cần phải điều chỉnh lượng thuốc khi đang thực hiện chế độ ăn kiêng này.
Việc Ketosis có thể làm tăng nồng độ axit uric, dẫn đến sỏi thận hoặc bệnh gút. Một nghiên cứu cho thấy những người bị bệnh thận mãn tính nhẹ có thể thực hiện chế độ keto nếu có sự giám sát y tế chặt chẽ. Tuy nhiên, một nghiên cứu khác cho thấy những người ăn bất kỳ chế độ ăn nào nhiều thịt đỏ và ít ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít béo và trái cây có nguy cơ mắc bệnh về thận cao hơn 97%. Đây là một phần lý do tại sao một số chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn không nên tự mình thực hiện chế độ ăn kiêng low-carb thái quá.
Ăn kiêng để giảm cân là một cách mang đến hiệu quả. Tuy nhiên, đừng lạm dụng thái quá hay ỷ lại phương pháp mà không tham khảo các tư vấn từ chuyên gia. Việc cắt carbs có thể có tác dụng với một số người, chứ không phải là tất cả. Hãy kết hợp việc tập luyện đều đặn, dinh dưỡng khoa học để việc giảm cân trở nên an toàn nhé.
Xem thêm:
Chế độ ăn cầu vồng giúp giảm cân và cải thiện sức khoẻ mỗi ngày